Tafraout
De maand februari begint rustig al gebeurt er altijd wel wat. We hebben het reuze naar onze zin in Tafraout waar we inmiddels vier weken wonen.
Op de soek hebben we al eens gezien hoe er een hevig tegenstribbelend schaap in een soort boodschappenkrat achterop een mobiletje gepropt en vastgebonden werd. Dat men zonder ongelukken met het beest is thuis gekomen mag een wonder heten. Dit keer kijken we onze ogen uit hoe een kip luid kakelend in een weggooi boodschappentasje van 25x30 cm wordt gestopt. Oké, met de kop door de opening – de kip heeft lucht en kan naar buiten kijken.
Theo zorgt voor een lachwekkende situatie. Ooit heeft hij zijn bril al eens terug gevonden in de koelkast. Vanmorgen is één van de glazen van de zonnebril ….. in de toiletcassette gevallen!! Vraag niet hoe zoiets mogelijk is! Gelukkig is de cassette juist daarvoor geleegd en kon het glas eruit geschud worden anders was het wel een héél vies werkje geworden.
Sinds enkele dagen is Ben met hond Lucky in Tafraout. Behalve de gezelligheid mag Corrie weer mee in de buggy. De eerste rit, een “klein ritje”, duurt 2½ uur. De tocht gaat door de steenwoestijn, een ruig terrein. Soms lijkt er zich een pad door de wildernis te banen maar grotendeels is er niets anders te bekennen dan zand en stenen: een bergachtig terrein met diepe kuilen en brede geulen waardoor het lastig is een “weg” te vinden. Ongelooflijk dat de buggy zich er doorheen trekt. We stuiteren van links naar rechts en van voor naar achter. Wonderbaarlijk dat Lucky zich staande weet te houden en niet uit de buggy rolt. Op een gegeven moment is er door een compleet keienmeer ook voor de buggy geen doorkomen meer aan. We keren om, op zoek naar een andere route.
Er schiet een Barbarijse grondeekhoorn voor de buggy langs. Dan ….. ssstt ….. motor uit ….. een eindje verder staan drie herten. Leven die hier ook? We passeren een drietal nomadententen. Hoe is een bestaan mogelijk in dit eindeloze, dorre gebied?! Een stuk niemandsland!
Wat een prachtige tocht, wat mooi en indrukwekkend om dit mee te mogen maken – en heel moeilijk uit te leggen aan iemand die een dergelijke rit niet zelf heeft gemaakt. Theo is er nog steeds niet voor te porren. Behalve Corrie, geniet ook Lucky zichtbaar. Ben, reuze bedankt en ….. op naar de volgende rit.
Een volgende tocht gaat door de kloof bij Aït Mansour. Een prachtige rit met adembenemende vergezichten. Tot aan de kloof is het, hetzij moeizaam, ook met een camper te rijden. Daarna is er alleen dezelfde weg terug; met een camper of zelfs met een personenauto aan de andere kant de kloof uitrijden is geen optie. Er is slechts wildernis alleen geschikt om met de buggy te rijden. Het is een fantastisch mooie route.
Ynske en Ko komen aanfietsen. Ze zijn zojuist in Tafraout aangekomen en staan, net als vorig jaar, op camping Les 3 Palmiers. Net als we met z’n allen koffie zitten te drinken komt Mariam het brood brengen. Zij heeft vandaag ook tijd voor een kopje koffie en ….. ah, daar zijn les amis avec beaucoup de linge. En ja, Ynske heeft de was inderdaad opgespaard om Mariam er aan te laten verdienen. Er worden afspraken gemaakt: demain il linge van Ynske en Ko, après demain onze was plus een tajineschotel voor vier personen.
Kleine Abdillah is ziek. Hij heeft keelontsteking, hoest erg en heeft koorts. Hij kan niet naar school. In de twee tot drie maanden dat er campers in Tafraout staan en Mariam haar diensten kan aanbieden, gaat haat werk gewoon door. In deze korte tijd moet zij haar geld verdienen voor het hele jaar – sociale voorzieningen zijn er in Marokko niet. Arme Abdillah, hij kan/mag niet alleen thuis zijn en in bed blijven liggen waar hij hoort. Hij moet met Mariam mee op pad. Als Mariam koffie komt drinken hangt Abdillah als een ziek vogeltje op de bank en vallen z’n oogjes bijna dicht. Jongetje, ga maar lekker liggen; hij valt in slaap. Het enige wat we verder kunnen doen is wat fruit kopen – waar de volgende dag meteen een pan soep voor terug komt.
Nadat Corrie voor een derde buggyrit met Ben en Lucky is mee geweest nemen we afscheid van hen. Ben heeft genoeg van Tafraout gezien. Of van ons?? Hoe dan ook: Ben bedankt voor de gezelligheid en natuurlijk van de mooie ritjes – het was weer genieten.
Intussen dient zich het volgende klusje aan: het regelen van een visum om langer dan drie maanden in Marokko te mogen blijven. Door het samen reizen met Mirjam en Fred waren we op hun verzoek deze winter een maand eerder in Marokko dan we gewend zijn. Op zich geen ramp maar om eind februari al naar Europa terug te gaan lijkt ons in verband met het temperatuurverschil tussen Marokko en Europa rond die tijd niet écht aantrekkelijk. We besluiten tenminste een maand langer in Marokko te blijven en gaan naar het politiebureau om verlenging aan te vragen. Van meerderen hebben we gehoord dat dit een fluitje van een cent is. Dat valt echter tegen, het is niet zo gemakkelijk als het klinkt; het is nogal wat “werk”. De aanvraag kan pas twee weken voor de officiële uitreisdatum ingediend worden en dient in viervoud ingeleverd te worden. En: er zijn nogal wat documenten nodig. Wat een poppenkast. Toch zullen we het spel mee moeten spelen. Oom agent, een héél jonge knul, is vriendelijk genoeg en doet ook maar gewoon zijn werk. Hij deelt zelfs de voor hem ingeschonken koffie met ons. Nadat er een supérieur bij is gekomen krijgen we een aanvraagformulier mee dat we acht keer moeten kopiëren waarvan we beiden vier exemplaren moeten invullen met stylo bleu. Van beide paspoorten zijn vier kopieën nodig van de bladzijde met de foto plus van de bladzijde waarop de inreisdatum staat vermeld. Dat zijn al 24 kopieën! Verder: twee keer vier kopieën van de laatste bankafschriften. Dus, laptop opstarten, gegevens op een USB-stick zetten, ergens laten printen en kopiëren. Dan vier pasfoto’s van beiden en als laatste een huisvestingsverklaring. Dat lijkt het grootste probleem te worden: een verklaring van een verblijf in een hotel of op een camping. We staan nog steeds op het vrije veld en dat wordt niet geaccepteerd als verblijfsplaats. We leggen de situatie voor aan de Nederlands sprekende Marokkaan van camping Les 3 Palmiers met wie we regelmatig een praatje hebben gemaakt in de afgelopen weken. Hij biedt meteen aan om het, tegen de tijd dat het aan de orde is, voor ons te regelen en de bewuste verklaring af te geven voor een vriendenprijsje zonder verplichting op de camping te komen staan.
Keurig twee weken voor de uitreisdatum, zoals men ons op het politiebureau heeft verteld te doen, melden we ons eerst bij deze vriendelijke Marokkaan op de camping. Meneer vraagt of we ’s avonds 19.00 uur terug willen komen als zijn baas er niet is. De verklaring zou namelijk 2000 dirham (€ 200,-) moeten kosten en hij wil het voor de helft van de prijs regelen. Hoezo vriendenprijsje? Volgens ons zit hier een luchtje aan en is meneer een duitendief die zonder medeweten van zijn baas het geld in eigen zak wil steken. En dat blijkt als we Hassan (die de afgelopen twee jaar prints op de camper heeft verzorgd) om raad vragen. Volgens Hassan kunnen we er niet onderuit om enkele dagen naar een camping te verhuizen omdat de politie controleert of dit de werkelijke verblijfplaats is op het moment van de aanvraag. De 2000 dirham exclusief campinggeld vindt hij een belachelijk verhaal. Hassan probeert nog wat te regelen op Les 3 Palmiers maar de “vriendelijke” Marokkaan is niet voor rede vatbaar en blijft bij zijn “aanbod”. Nou ja: meneer kan de palmen in.
Hassan smoest wat met Omar van camping Granite Rose en maakt de prijs af op 800 dirham en dan inclusief het campinggeld wat voor een kleine week die de politie nodig heeft om de aanvraag te beoordelen al gauw op zou kunnen lopen tot 500 dirham.
Er zit niets anders op: over een paar dagen moeten we tijdelijk verhuizen. We maken afspraken met Mariam en Mohamed. Het is iets verder lopen maar Mariam wil het brood elke dag blijven brengen of …. Mohamed kan op de fiets komen. De dagelijkse water bezorging is tijdelijk niet nodig; we beloven Mohamed dat hij deze dagen wel betaald krijgt. Hij glundert - hij kan er tenslotte niets aan doen dat we naar een camping gedirigeerd worden.
Dan: een geweldig nieuwtje. Sigrid en Nick gaan op vakantie naar ….. Marokko! Ze zijn van plan ons in Tafraout op te zoeken en te komen kijken hoe we hier wonen. Wat zijn we hier blij mee!
Op de dag voor het vertrek naar de camping staat de moeder van Mariam ineens voor onze neus. Ze is helemaal alleen gekomen en dat terwijl ze erg slecht ter been is en alleen Berbers spreekt. Ze wil niets drinken. Geen koffie of thee, zelfs geen water. Ze wil alleen even uitrusten. Wat leuk dat ze komt buurten en we een beetje in gebarentaal met elkaar proberen te praten.
We vertrekken naar Camping Granite Rose waar Omar ons overdreven vriendelijk begroet. Tja, zo vriendelijk mag je wel zijn als je 800 dirham krijgt voor het invullen van een simpel formuliertje.
Ynske en Ko komen langs met een “fles en zoutjes”. Ze vertellen dat ze morgen verder rijden richting Icht. Het was een korte en gezellige ontmoeting. Het wordt stil in Tafraout. Ook wel weer fijn – even een beetje rust en onszelf zijn.
We gaan naar het politiebureau om de aanvraag voor de verlenging vergezeld van 48 kopieën !! (24 exemplaren per persoon) officieel in te dienen. Gisteren heeft Omar aan het einde van de dag alle nieuwe campinggasten op het bureau aangemeld met voor ons de aantekening dat we de volgende komen om alle documenten in te leveren. We moeten vragen naar Rachid.
Op het politiebureau aangekomen zegt men doodleuk: vandaag geen tijd – morgen terugkomen. Tja, we zijn nu éénmaal in Marokko en moeten hééél veel geduld hebben. Eens zal het toch goedkomen?! Inshallah. Wordt vervolgd.
Intussen schiet Omar behoorlijk uit zijn slof. Gedaan is het met de vriendelijkheid nadat hij ons al vier keer een tajine probeert aan te smeren en dit niet lukt omdat we er niet op in gaan. Hij wordt boos en gaat nogal te keer. We hadden al gehoord dat het een gestrest, opgewonden mannetje kan zijn. Naar de mening van Hassan mag hij zich niet op de klant afreageren en volgens hem komt Omar nog wel excuses maken. Denk het niet: eerst zien, dan geloven.
Mohamed komt op de fiets naar de camping om brood te brengen en als extraatje een door Mariam gebakken aardappelkoek. Wat is dit geweldig lief en wat doet dit goed na zo’n vervelende morgen.
De soap op het politiebureau is nog niet ten einde. Oom agent bekijkt de aanvraag en merkt op dat alle 48 kopieën légalité moeten zijn oftewel: we moeten naar het gemeentehuis waar men op elke kopie een zegeltje plakt, twee verschillende stempels zet en een handtekening plaatst. Daar is een mannetje wel even zoet mee – het kost de nodige tijd en het is dan ook niet gratis. Dan: opnieuw naar het politiebureau. Nu wordt er geconstateerd dat er ergens iets op een verkeerde regel is ingevuld. Tja, we kennen nu eenmaal geen Arabisch. Verbeteren mag niet. Er wordt een nieuw blanco formulier verstrekt: nog eens acht maal kopiëren en invullen met stylo bleu. Het blijft lachen temeer er op het formulier de meest belachelijke en onzinnige vragen staan zoals: gepensioneerd, oké maar wat was je beroep? Of: wie waren je (overleden) ouders?
Op hoop van zegen gaan we voor de derde keer deze morgen naar het politiebureau. Zouden ze nog wat kunnen verzinnen? Nee, de trukendoos is leeg. De papieren worden in ontvangst genomen met de boodschap “la prochaine mardi, le même jour que aujourd’hui” terugkomen.
Na drie dagen camping meldt Omar dat de politie akkoord is. Gelukkig: we kunnen terug naar het vrije veld.
We hebben geluk. Er komen twee wervelwinden, oftewel minitornado’s, voorbij. We hangen aan de luifel. Dan is het alweer voorbij. Voor de zekerheid draaien we de luifel op. Er volgen nog diverse zandverstuivingen waardoor er enkele dagen een stofwolk in de omgeving blijft hangen.
Nadat beide jongens ziek zijn geweest, heeft Mariam het nu flink te pakken. Dit is een ramp voor haar in de paar maanden per jaar dat ze geld kan verdienen door voor de camperaars te wassen en tajine/couscous te maken. Mohamed, altijd al een geweldige hulp, is in deze dagen een extra hulp voor haar. Naast zijn school en het baantje in de groentewinkel bij Galid zorgt hij dat thuis alles blijft reilen en zeilen. En hij is verleden week pas 17 jaar geworden. Wat hebben we een respect voor deze familie die het zo zwaar heeft.
Na een kleine week zijn we blij Mariam weer te kunnen begroeten voor een kopje thee.
Bij Franse overburen worden zonnepanelen op het camperdak gemonteerd. Op zich weinig bijzonders. Echter ….. halverwege de werkzaamheden pakken de monteurs een matje uit de auto, gaan met de blik naar het oosten (Mekka) midden tussen de campers in het zand op de knieën zitten, buigen het voorhoofd tot op de grond, richten zich op, buigen opnieuw, etc. – terwijl ze een kleine tien minuten hun gebeden prevelen.
De muezzin heeft een nieuw speeltje: een krachtige versterker op de minaret. Tot nu toe hoorden we zijn gezang vanaf de minaret slechts vaag op ons plekje doordringen. Nu galmt zijn stem knetterhard door de ochtendstilte en zitten we de eerste keer van schrik ’s morgens in alle vroegte rechtop in bed. Maar ach, het went snel. Natuurlijk horen we het maar draaien ons nog eens lekker om.
We melden ons voor de zoveelste keer op het politiebureau. We hoeven niet eens wat te vragen. Zodra we binnenkomen lacht de dienstdoende agent van oor tot oor en komt meteen met het visum voor beiden aanlopen. Tjonge, jonge, wel één vodje papier per persoon met de foto erop; was hier nu zoveel heisa voor nodig?! Zouden de 48 kopieën in de papierversnipperaar terecht zijn gekomen? We zijn in ieder geval reuze blij dat er een einde aan dit circus is gekomen. We mogen tot 1 juni a.s. in Marokko blijven maar dat gaat het natuurlijk niet worden. We hebben de agenda er eens op nageslagen en besluiten op 5 april naar Europa terug te varen om op 9 april op tijd in Faro op het vliegveld te kunnen zijn om Els en Reyer op te halen die ons tien dagen komen bezoeken.
De boulanger zingt een toontje lager. Zou hij zijn aangesproken over zijn geweldige geschreeuw ’s morgens vroeg terwijl velen nog liggen te slapen en zijn brood niet willen kopen? Hij is hoe dan ook nog goed bij stem want ’s middag schreeuwt hij er weer lustig op los om zijn kokosmakronen aan te prijzen.
We krijgen een triest bericht van Ynske en Ko. De versnellingsbak van de camper is kapot. Ze hebben erg veel pech deze winter. Eerst waren er problemen met de koelkast, daarna functioneerde de waterpomp niet meer en is één van de buitenspiegels er afgereden. Nu dit – en wel heel drastisch. Ze hebben geen vertrouwen in de garage in Agadir. De camper wordt naar Nederland gerepatrieerd. Tot overmaat van ramp wordt tijdens het opladen voor vertrek naar Nederland de camper aan de achterkant ernstig beschadigd. Zelf zitten ze in een hotel in afwachting van een vlucht naar Nederland. Verschrikkelijk – wat heftig allemaal – wat is dit erg voor hen!
We zijn weer een heel stuk wijzer. We nemen een kijkje bij de vorig jaar nieuw gebouwde markthal die er tot nu toe verlaten bij stond. We treffen het.; men is de hal aan het inrichten. We worden door twee heren naar binnen gewenkt. Eén van de twee heren blijkt de burgemeester van Tafraout te zijn. Hij vertelt dat vanaf volgende week 24 handelaren met groente en fruit hun intrek in de hal gaan nemen en dat de rest van de handelaren naar het terrein rondom gaan verhuizen. Zou het werkelijk gaan gebeuren?
Verder een mooie gelegenheid om eens naar het zwembad zonder water te vragen. Volgens de burgemeester wordt het zwembad binnenkort geopend. Inshallah. Het waterprobleem lijkt opgelost?! We wachten het af. De burgemeester is très content als we vertellen dat we voor de vijfde keer in Tafraout zijn en deze keer zelfs voor bijna drie maanden. Hij vraagt of we tevreden zijn over het functioneren van de vuilniswagen en de waterwagen op het vrije veld en is blij te horen dat het allemaal naar behoren werkt.
Sigrid en Nick zijn er! Ze zijn bijna drie weken op vakantie in Marokko. Ze hebben een huurauto en maken een rondrit waarbij ze tevens komen kijken hoe wij hier ’s winters in Tafraout de boel op stelten zetten. Geweldig vinden we het dat ze er zijn en ook wel heel bijzonder.
Na aankomst ’s middags hebben we elkaar héél veel te vertellen. Natuurlijk zijn we erg benieuwd wat zij van dit fantastisch mooie land vinden. Het eerst wordt kennis gemaakt met Mohamed als hij water komt brengen. ’s Avonds eten we kalia en brochette bij Restaurant La Kasbah. De volgende morgen brengt Mariam ter verwelkoming van Sigrid en Nick een petit déjeuner voor ons allen en ze heeft een grote ronde cake gebakken. In de dagen daarna bestellen we tajine en couscous bij haar en Sigrid is er maar wat blij mee dat Mariam de was wil doen. Zus Moleïd komt ook kennis maken; we drinken met z’n vieren thee met Mariam, de kinderen en Moleïd.
Verder hebben we een druk programma. We wandelen door de bergen naar het uitzichtpunt waar we over de Amelnvallei en de natuurlijke afbeelding in de rotsen van de leeuwenkop uitkijken. We gaan naar de Châpeau de Napoleon en het ernaast gelegen dorp Agard Oudad. Op de route naar de Aït Mansour-kloof passeren we enkele “kunstwerken”. Met bomen en andere materialen is iemand creatief en kleurig bezig geweest.
Corrie wist het al door de buggyrit met Ben: de bergrit naar Aït Mansour is zeer de moeite waard. Wat een prachtige vergezichten. In de kloof zijn verschillende terrasjes geopend. We drinken er koffie en eten het door Mariam gebakken brood. Helaas, we moeten dezelfde weg terug omdat er 10 km na de kloof, anders dan met de buggy, geen doorkomen aan is. Maar ach, de voorkant ziet er anders uit dan de achterkant.
Bij gebrek aan tijd wandelen we niet naar de Blauwe Rotsen maar gaan in de auto. Zo kunnen Sigrid en Nick deze in 1984 door een Belgische kunstenaar beschilderde rotsen toch bewonderen. De route per auto gaat vanzelfsprekend niet hoog over de grillig gevormde bergen maar gaat er omheen via een pisteweg. Op zich al avontuurlijk genoeg. We blijven niet steken in het zand.
In Tazka bekijken we hoe de huizen in, op en tussen de rotsen zijn gebouwd en we bezoeken er het Berbermuseum. Het is een grote woning met een lage toegangsdeur met slechts hier en daar een klein raampje (zonder glas). Dit is om de winterkou buiten te houden evenals de zomerhitte van 50 graden. Dit huis werd tegelijkertijd bewoond door vier generaties. We worden rondgeleid door een gids, een man van ongeveer 40 jaar oud, die in het huis is opgegroeid. Hij verklaart het gebruik van diverse ruimtes. Er is zelfs een hamam. In de slaapkamerruimte vertelt hij dat hij er met negen kinderen, jongens en meisjes samen, op een rij op stro heeft geslapen. Zodra een jongens 12 jaar oud is, is hij een man en gaat apart slapen. We zien een 500 jaar oud eigendomsbewijs van het huis geschreven op hout en een 200 jaar oude huwelijksakte. Op het platte dak is een ruimte als gastenverblijf ingericht. Het ziet er prachtig uit. Sigrid en Nick hebben hier voor een volgende keer wel zin in.
Tafraout is een belangrijk centrum voor de productie van babouches in allerlei kleuren. Bij de broers waar we elk jaar wel een paar schoenen kopen scoort Sigrid twee paar voor het vriendenprijsje van slechts 220 dirham. Probeer in Nederland eens zelfs maar één paar schoenen voor € 20,- te kopen!
Tot slot gaan we op dinsdagmorgen naar de soek. Naar de soek op de nieuwe plaats! Naar ons idee heeft het veel aan sfeer ingeboet. Voor de handelaren is het zonder twijfel een hele verbetering.
Na een paar dagen vervolgen Sigrid en Nick hun rondrit door Marokko. Wat hebben we het fijn samen gehad! Het is weer véél te snel voorbij gegaan. Sigrid en Nick bedankt dat jullie hier waren – volgend jaar voor herhaling vatbaar en dan wat langer!
Hiermee sluiten we de maand af met het heerlijke vooruitzicht nog een maand langer in Tafraout te mogen blijven.
Leave a comment