Tafraout (2)
De maand maart begint in Tafraout met het Amandelbloesemfeest. Nu, na de korte maar uitbundige bloei van de amandelbomen de vruchten volop zichtbaar zijn, is het vier dagen feest in het dorp. Er komen veel Fransen op af die op het vrije veld zo dicht op elkaar kruipen dat ze elkaar door de camperramen een hand kunnen geven. Lekker knus. Gelukkig hebben wij doelbewust een strategisch plekje tussen de struiken gekozen waardoor het onmogelijk is dit kunstje bij ons uit te halen. We houden nu eenmaal van wat ruimte om ons heen en ruimte is hier genoeg.
Verder zijn de Fransen nadrukkelijk aanwezig. Als we buiten zitten moeten we schreeuwen om elkaar te kunnen verstaan. Fransen zijn blijkbaar van mening dat mensen in de verre omtrek geïnteresseerd zijn in hun gesprekken. We troosten ons met de gedachte dat velen na de feesten zullen vertrekken en de rust weer zal keren.
De feesten worden aan de rand van het dorp geopend met “Fantasia”. Wat fantasie moet je er inderdaad wel bij hebben. Volgens het programma begint het feest ’s middags om 16.00 uur. Het hele terrein zit vol mensen in afwachting van de show. Maar ….. men moet de geluidsinstallatie nog opbouwen en de catering nog inrichten. Na een uur wachten komen er zeven prachtig opgetuigde paarden het terrein op. Het wachten duurt voort; de paarden worden onrustig en beginnen te steigeren.
Na anderhalf uur wachten vinden we het welletjes. We lopen naar het dorp om het tegoed op de telefoon op te laten waarderen voor de komende maand. Dan: nog maar eens naar het feestterrein. Inmiddels speelt de muziek; de paarden komen onder luid gejoel van de ruiters in formatie aan gegaloppeerd over een afstand van circa 300 meter en staan daarna weer geruime tijd stil. Niet echt spectaculair. Dit kunstje herhaalt zich het komende half uur wel drie keer. Er worden crêpes en thee uitgedeeld aan het publiek. Veel activiteit is er niet, het is 20.00 uur en het begint donker te worden. We gaan terug naar de camper.
Ha, weer een grapje. De put waarin alle camperaars de toiletcassette legen, is dicht gemetseld. Ver achter op het vrije veld is een bak van een hurktoilet in de wildernis gelegd. Er is een soort van afvoer aan gemaakt die ….. een eind verder in de wildernis uitkomt. Na een paar dagen is de afvoer verstopt en vormt zicht een klein meer. Helaas, het is geen meer om in te zwemmen. Tja, het blijft Marokko.
Abdillah is vandaag acht jaar geworden. Heel trots komt hij aanstappen met een traktatie, een paar heerlijke gebakjes. Nadat Theo al eens “boter, kaas en eieren” met hem heeft gespeeld, is hij helemaal in zijn nopjes met het spelletje “vier op een rij”. Het is wel lachen. Dit jaar is Abdillah twee dagen eerder jarig dan vorig jaar. We snappen het niet helemaal; het schijnt te maken te hebben met het verloop van de dagen in februari. De Ramadan is tenslotte ook niet altijd op dezelfde datum.
Dezelfde boef van wie we twee jaar geleden een tafelkleed hebben gekocht en vorig jaar een kleedje voor op de vloer voorin de camper komt langs. Hij is elk jaar in Tafraout tijdens het Amandelbloesemfeest. Hij parkeert zijn verkoopwaar naast onze camper en gaat zijn auto halen. O jee, als hij maar niet blijft plakken; dit jaar zijn we niet van plan wat te kopen. Maar nee, hij eet zijn meegebrachte brood, wil geen thee en probeert nauwelijks ons “wat aan te smeren”. Als het brood op is gaat hij voor onze neus op zijn knieën om Allah uitvoerig te bedanken voor de lekkere maaltijd en neemt daarna afscheid met een “tot volgend jaar. Inshallah”.
We geven Mariam 50 dirham omdat het feest is. Prompt komt ze daarna met een pan soep en ze heeft een ring voor Corrie gekocht. Wat geweldig lief. Dat was natuurlijk de bedoeling van het geven niet.
Vanaf de tweede dag gaat het Amandelbloesemfeest door in het centrum van het dorp. Er zijn ontzettend veel mensen op de been. We hebben altijd gedacht dat Tafraout een klein dorp was; Mohamed vertelt echter dat er in totaal 10.000 inwoners zijn. Voor de veiligheid van de mensen lopen er veel militairen en politie rond. Veel jonge mannen en zelfs, hoe vooruitstrevend, enkele jonge vrouwen. Een brandweerwagen en ambulance staan ook paraat.
Komende drie dagen staan er een kleine 100 kraampjes in de vorm van een tentje met een puntdak waarin regionale producten worden aangeboden. Veel amandelen: amandelpasta, -olie, -zeep, en parfum. Maar ook allerlei arganproducten, dadels, honing, allerlei soorten gebak, geitenkaas, (berber)-sieraden en prachtig bewerkt glas. Er staat een tent met bruidsjurken inclusief een “bruidsbank” die te huur is voor de huwelijksdag. In één van de tentjes staan potjes en flessen met een dromedaris op het etiket. Nieuwsgierig geworden laten we ons uitleggen wat er in de potjes en flessen zit. Uit de bult van de dromedaris worden water- en vetreserves gehaald die worden bewerkt. Het is een witte substantie die een medicinale werking heeft voor vele kwalen en de verkoopster zegt met een lach: goed voor de seks.
Op het grote podium is zang en dans te horen en te zien begeleid door fluit en bendir (trommel van een geitenvel). De muziek duurt alle dagen tot 3.00 uur ’s nachts – en dat in een moslimland. Op meerdere plaatsen wordt vlees gebraden en is er vers geperst sinaasappelsap te koop. Dronken zullen we hier dus niet worden; iedereen heeft zonder alcohol evengoed zichtbaar veel plezier.
Aan de kinderen is ook gedacht, er is van alles te doen: o.a. met een voetbal door een autoband schieten, er is een draaimolentje, popcorn en suikerspinnen.
De 9e editie van het Amandelbloesemfeest is weer een groot succes. Volgend jaar het eerste lustrum.
Na de feesten vertrekken vele camperaars, ook bekenden: Piet/Elly, Stefan/Mia en ook het Duitse echtpaar Gerd/Ursula die een aantal weken aan de andere kant van het pad achter ons stonden.
De mannen van de vuilophaaldienst denken dat we geen genoeg kunnen krijgen van de feestmuziek. Als de vuilnistonnen ’s morgens om 7.00 uur geleegd worden, davert er een half uur lang muziek door de open ramen van de vuilniswagen over het terrein. Dit hebben we nog niet eerder meegemaakt. De heren hebben de smaak te pakken gekregen op het feest.
Tjonge, jonge, wat een stress vanmorgen. Wat moeten we veel doen, haha. We gaan douchen, het bed moet verschoond, beide toiletcassettes zijn vol en moeten geleegd worden – even als de vuilwatertank en we willen naar de soek anders hebben we niets te eten. Zoveel dingen tegelijk, je zou er moe van worden. Scheelt het nog dat de was bij Mariam ingeleverd kan worden die morgen schoon en opgevouwen retour komt.
Ja, ja, en dan denken velen dat we het hele jaar vakantie hebben of ….. dat we ons vervelen.
Hoewel groente en fruit spotgoedkoop zijn in Marokko zijn er óók hier handelaren die denken dat ze snel rijk kunnen worden. Er loopt een heerschap langs de campers die een bakje frambozen van 1½ ons aanbiedt voor € 5,-! Nee meneer, dank u wel. Vervolgens: vier champignons voor € 2,50 dan? Nee, ook niet.
Andere handelaren zijn wel héél hardnekkig: voulez vous miel? Nee, geen honing. Dezelfde man vraagt het de volgende dag opnieuw. Nee, monsieur, ik heb gisteren al nee gezegd. Antwoordt de man doodleuk: oui, je sais, maar dat was gisteren. Wat een logica.
Hetzelfde liedje met de man die dagelijks langskomt om arganolie te verkopen. Vandaag presteert hij het zelfs om binnen drie uur tijd voor de tweede keer voor onze neus te staan. Tja, dat krijg je als men het veld eerst van voor naar achter afloopt en vervolgens van achter naar voor terug. Gewoon blijven vragen. Mensen kunnen zich toch bedenken? We lachen er maar om en blijven vriendelijk weigeren.
Anders is het met de vrouwen die Mariam kennen. Ze komen ons nooit iets aanbieden omdat ze weten dat wij de klandizie slechts aan Mariam gunnen. Sommige dames komen wel eens een praatje maken en zijn blij dat we alles bij Mariam bestellen (tajine, couscous, brood bakken, de was doen) en Mohamed het water laten bezorgen omdat dit gezin zonder vader het erg zwaar heeft. We hebben al vaker gemerkt dat men hier niet onder elkaars duiven gaat schieten maar respect heeft voor elkaars werk gebied.
Theo is jarig. Aan de luifel hangen de van Marokkaanse tasjes gehaakte vlaggetjes. Er zijn gebakjes: 15 stuks voor wel € 4,50. Daar kun je nog eens voor trakteren. Theo wordt goed bedacht. Mariam, Mohamed en Abdillah geven een prachtige tekening op linnen met daarop de geiten die in de voor deze streek zo typerende arganboom klimmen, een mooie groene Marokkaanse sjaal, eau de toilette en Mariam heeft pizza gebakken. Van groenteman Galid, waar we al deze weken groente en fruit hebben gekocht, krijgt hij een portefeuille. Corrie geeft Theo een extra dikke kus – we geven elkaar geen kadootjes meer want we hebben alles al. Als we wat nodig hebben kopen we het toch wel. Bovendien moet er dan iets “opgeruimd” worden, want zo groot is ons huis tenslotte niet.
Het was een geweldig leuke en bijzondere verjaardag met veel onverwachte verrassingen en veel lieve mensen om ons heen.
We lopen nog één keer naar de Blauwe Rotsen. We gaan niet zo zeer voor de rotsen als wel voor de wandeling/klim er naar toe. Eigenlijk is het te warm. Daarom vertrekken we ’s morgens om 9.00 uur al. We nemen er alle tijd voor, stoppen regelmatig om water te drinken en kleine hapjes te eten. Ter versterking heeft Mariam een paar hardgekookte eieren mee gegeven.
Bij het centrum van de Blauwe Rotsen is, zoals een bordje aangeeft, café/resto Numreght. We zijn er altijd aan voorbij gegaan maar hebben nu wel zin aan koffie. Deux café au lait, s’il vous plaît. Kun je net denken; er is alleen thé Marocain. Hoe optimistisch: “café/resto”. Wat zou het resto serveren? We hebben het maar niet gevraagd. Snel worden er een tafeltje en twee stoelen neergezet en daarna is het wachten op de thee. Intussen krijgen we gezelschap van een schattig klein poesje dat uitgebreid bij Corrie op schoot gaat liggen spinnen. Of het beestje vlooien heeft? Dat zullen we later merken ….. of niet.
In alle rust beginnen we aan de terugtocht. De zon begint nu echt te branden en we zijn blij als we halverwege de middag in de schaduw onder de camperluifel kunnen gaan zitten – helaas, een lekker koud biertje hebben we niet meer in de aanbieding. Op zich is de wandeling niet tegen gevallen. Hebben we een goede conditie of kennen we de route naar de Rotsen inmiddels op ons duimpje waardoor het minder zwaar lijkt?
Een kleine week later is Corrie een peu malade: koortsig, flinke hoofdpijn en alles doet zeer. Eten lukt niet. Mariam weet raad. Ze heeft soep gemaakt die Mohamed komt brengen. De soep gaat er wél in. De volgende dag brengt Mariam vers geperst sinaasappelsap. Wat een geweldig lieve en zorgzame familie! Na twee dagen hangen en in bed, uit bed, is het nog niet 100% maar gaat het een stuk beter.
Onze dagen in Tafraout zijn geteld. Drie maanden: we kunnen ons niet voorstellen dat ze bijna voorbij zijn; de tijd is omgevlogen. Bij tijd en wijle is het dan ook behoorlijk hectisch en onrustig geweest. Het eerste wat het opgeeft is de gasfles. Het heeft voor de laatste paar dagen geen nut meer deze te wisselen dus er wordt omgeschakeld op de eigen grote gastank met het dure Europese gas. De lege gasfles geven we aan Mohamed mee met de mededeling dat het statiegeld van 80 dirham voor hem is. Hij heeft tenslotte al die weken met meerdere gasflessen heen en weer gesjouwd.
Dit gebaar gaat niet “ongestraft”. ’s Middags komt Mariam namelijk met koekjes bij de thee en de volgende dag brengt ze een complete maaltijd van gegrilde aardappelen en groenten.
En dat is nóg niet alles. Mohamed heeft een verrassing. De school heeft twee weken vakantie en hij nodigt ons uit voor een wandeling – 14 km!! – naar de Amelnvallei, een prachtige oase met tussen grote rotsblokken veel groen, palmbomen en een stroompje dat hoog uit de bergen komt en hier en daar een meertje vormt. Helemaal tof dat zo’n jonge knul van net 17 jaar met zo’n stel oude sokken op pad wil.
We beginnen met een behoorlijke klim en daarna afdaling van de eerste bergkam. Er lopen gigantisch veel geiten, met heel veel schattige kleintjes, te mekkeren langs weerszijden van de brede kloof. Ze zijn heel wat sneller ter poot dan wij ter been; ze rennen over de rotsen. Hier zien we pas goed hoe hoog de geiten in de bomen klimmen om de argannoten te eten. Mohamed vertelt dat de argannoten eind mei/begin juni rijp zijn voor verwerking.
Het moeilijkste is dit keer niet de afstand of de moeilijkheidsgraad van de wandeling maar het tempo van Mohamed. We laten ons echter niet kennen en lopen dapper met hem mee. Rond het middaguur stoppen we op een fantastisch mooie plaats; daar komt Mohamed met de echte verrassing. Hij heeft alles in zijn rugzak meegenomen voor een BBQ, écht puur natuur dit, gaaf een BBQ tussen de rotsen op een vuurtje van bij elkaar gezochte takken.
En toen ….. nog 14 km terug! Halverwege: niet te geloven – een daverende onweersbui op onze pet. Dan maar naar de hoofdstraat en met de bus terug naar Tafraout. Jammer van het laatste gedeelte van de wandeling maar uiteindelijk een goede beslissing. Het heeft een uur lang gerommeld en staan hozen. Vanaf de bus is het nog tien minuten lopen naar de camper. We drinken thee met z’n drieën en daarna gaat Mohamed in een droge periode snel naar huis. We bedanken hem héél, héél hartelijk voor deze mooie dag. Ondanks de natte afsluiting is het een geweldige dag met een gave ervaring geweest. ’s Avonds liggen we, très fatigué, vroeg in bed.
De volgende morgen schijnt de zon alsof er niets is gebeurd. Gelukkig maar, we willen voor de laatste keer naar de soek om de laatste kilo olijven, koekjes, noten en een ons kurkuma te kopen en om zo hier en daar afscheid te nemen – vooral van dat aardige kruidenmannetje.
Mariam maakt nog één maal tajine en een salade au jardin; ze zorgt ervoor dat alle was schoon mee op pad gaat. Ze vraagt wel drie keer of Mohamed voor genoeg water heeft gezorgd.
De laatste dag gaan we naar Galid om afscheid te nemen en om groente/fruit voor onderweg te kopen. A l’année prochaine – beslama. ’s Avonds drinken we koffie/thee met Mariam, Mohamed en Abdillah. Mariam heeft cake gebakken, er worden kadootjes uitgewisseld. Dan is het tijd om vast afscheid te nemen van de jongens – zij zitten op school als we morgen vertrekken.
Zaterdag 30 maart: we zwaaien “de Indiaan” gedag, maken een praatje met Nabil en met Nisha en haar man. Als Mariam voor de laatste keer brood komt brengen, staan we bijna reisklaar. Mariam vertelt dat kleine Abdillah gisteren helemaal van slag was. Hij heeft veel gehuild en met z’n allen hebben ze ’s nachts niet geslapen. Arm jochie! Ondanks de slapeloze nacht heeft Mariam veel werk voor ons verzet. Behalve het bakken van 6 ! broden heeft ze een geweldig lieve verrassing. Ze heeft tajine (mix poule e boeuf) gemaakt zodat we vandaag “en route” niet hoeven te koken. “Meenemen in de schotel dan blijft het urenlang warm”. We hebben er geen woorden voor.
Na de koffie komt het moeilijkste: het afscheid van Mariam. Er vloeien de nodige tranen. Mariam blijft omhelzen en stevig omarmen. Het is voor allemaal erg emotioneel. Het is ook niet niks: elkaar drie maanden lang elke dag zien – ineens is het voorbij. Na een laatste knuffel moeten we écht gaan.
Nadat de koffieboel en de laatste dingetjes zijn opgeruimd gaan we een klein half uurtje later nog even handjes schudden bij de vriendelijke Franse buren. De buurvrouw vertelt dat Mariam zojuist bij hen erg heeft zitten huilen en dat ze haar hebben trachten te troosten. Voor Mariam en de jongens is het dan ook nog niet voorbij. Elke keer als ze het terrein oplopen, komen ze langs de nu lege plek waar wij drie maanden hebben gestaan. Op het hele terrein staan momenteel niet eens 40 campers meer. Over een week of twee zal het terrein, waar in februari tenminste 250 campers hebben gestaan, volledig leeg zijn. Voor Mariam is er dan geen werk meer en moet het gezin de rest van het jaar leven van de verdiensten van deze eerste maanden in het jaar.
Als we in het dorp langs de groentewinkel van Galid rijden, staat de vader van Galid buiten. Hij geeft ons nog wat fruit mee. En daar komt waarachtig Omar aanlopen. Met een grijns op zijn gezicht zegt hij dat hij volgende winter wel weer een visum voor een langer verblijf in Marokko voor ons wil helpen aanvragen.
Met zo’n 1200 km voor de boeg gaan we, na vier maanden Marokko, op weg naar de boot die ons naar Europa zal varen.
Wat zullen we het gaan missen: de relaxte manier van leven in dit prachtige land met vriendelijke, gastvrije mensen, de wekelijkse soek, het dagelijks verse groenten en fruit kunnen kopen, de in de bomen klimmende en mekkerende geitjes, het gezang van de muezzin, de wandelingen door de prachtige omgeving en ….. teveel om op te noemen.
Wat zullen we het missen: de kook- en bakkunst van Mariam maar vooral en in de eerste plaats gaan we Mariam, Mohamed en Abdillah missen; deze lieve familie die we deze winter nóg beter hebben leren kennen en voor wie we heel veel respect hebben.
Leave a comment